İngiltere’de Perşembe günü yapılan erken genel seçimlerden İşçi Partisi beklendiği gibi birinci siyasi güç olarak çıktı. Parti lideri Keir Starmer bugün itibarıyla Birleşik Krallık’ın yeni başbakanı olacak.
Eski genel başkan Jeremy Corbyn döneminde “fazla sola kaymakla” eleştirilen partisini merkeze çeken 61 yaşındaki Starmer, seçim başarısıyla 14 yıllık Muhafazakâr Parti yönetimine son verdi. Destekçilerine hitaben yaptığı ilk açıklamada, “Başardık. Bunun için savaştınız, bunun için oy kullandınız ve şimdi değişim başlıyor” ifadelerini kullandı.
Partisi önceki seçime kıyasla 231 koltuk kaybeden eski Başbakan Rishi Sunak, “Bu seçimi İşçi Partisi kazandı, Keir Starmer’ı arayarak zaferinden ötürü kutladım” sözleriyle sonucu kabullendi.
Seçimlerin ardından Sunak bugün, İngiltere Kralı III. Charles’a istifasını sunacak. Ardından Kral yeni başbakan olarak Starmer’in ismini açıklayacak. Starmer’in gün bitmeden Downing Sokağı 10 Numarada bulunan resmi başbakanlık konutuna girmesi bekleniyor.
190 yıllık Muhafazakâr Parti tarihinin en ağır yenilgisi
Seçimlerde Muhafazakâr hükümetin 8 bakanı yeniden milletvekili seçilemedi. Savunma Bakanı Grant Shapps meclis sandalyesini kaybedenen yüksek profilli isim olurken, Maliye Bakanı Jeremy Hunt sadece 891 oy farkla meclise girmeye hak kazandı.
İşçi Partisi toplam 650 sandalyeli mecliste çoğunluğa sahip olmak için gereken 326 sayısını rahat şekilde aştı ve 397 sandalyenin sahibi oldu.
Yeni dönemde Muhafazakârlar mecliste 105 milletvekili ile temsil edilecek. Bu, Muhafazakâr Parti tarihinin en kötü sonucu oldu. Parti en son 1906 yılında 156 vekile düşmüştü.
Muhafazakâr Parti Rishi Sunak yönetiminde tarihinin en kötü sonucunu aldıFotoğraf: Danny Lawson/PA via AP/picture alliance
Avrupa’da sağ yükselirken İngilizler sol partiye oy verdi
Siyasi analistlere göre, COVID-19 döneminin Başbakanı Boris Johnson’ın pandemi yasaklarına rağmen düzenlediği gizli partiler Muhafazakârların oy oranlarında erimeye neden oldu. Johnson’ın yerini alan Liz Truss ise uyguladığı ekonomi programı sterlinde çöküşe neden olunca sadece 44 gün ofiste kalabildi. Onu izleyen 18 aylık Rishi Sunak dönemi ise yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı ile anıldı.
İşçi Partisini iktidara, 14 yıllık Muhafazakâr Parti yorgunluğunun taşıdığı değerlendirmesi yapılıyor. Seçimlerden hemen önce yapılan bir YouGov anketi, katılımcıların yüzde 72’si Sunak, yüzde 51’i ise Starmer hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğunu ortaya koymuştu.
Halihazırda dünya nüfusunun yarıdan fazlasını temsil eden 60’dan fazla ülke sağ eğilimli hükümetlerce yönetiliyor. Yakın dönemde Avrupa Parlamentosu seçimleri ve Fransa’da erken seçimlerin ilk tur sonuçları buna bir örnek oldu. İngilterebu anlamda sol partiye oy vererek diğerlerinden ayrıştı. Bunda Starmer’ın partisini merkeze konumlandırma çabaları ve Muhafazakâr yönetimine duyulan güvensizlik kadar küçük partileri dezavantajlı durumda bırakan seçim sisteminin de etkisi olduğu yorumları yapılıyor.
Nigel Farage’ın partisi Reform meclise girdiFotoğraf: Joe Giddens/PA Wire/PA via AP/picture alliance
Nigel Farage’ın partisi meclise girdi
Büyük bir başarı elde eden Liberal Demokratlar ise sandalye sayılarını 62 artırarak 70 vekille üçüncü parti konumuna yükseldi. İskoç Ulusal Partisi 38 sandalye kaybetti, sadece 8 ismi meclise gönderebildi. Yarışa son anda dahil olan, Brexit’in en büyük savunucularından aşırı sağcı Nigel Farage’ın partisi Reform, 4 sandalyenin sahibi oldu.
Seçimlerde rekor sayıda kadın aday da meclise girmeyi başardı. 2019’da 220 olan kadın milletvekili sayısı bu seçimlerin ardından 242 ile tarihi zirvesini gördü.
Katılım son 23 yılın en düşük seviyesinde
Seçimlere katılım 20 yıldan fazla bir süredir görülen en düşük oranda oldu. 2019’daki yüzde 67’lik katılıma karşın dün seçmenin yalnızca yüzde 59,8’i sandığa gitti. En son 2001 yılında, yüzde 59,4 ile İkinci Dünya Savaşı’ndan beri en düşük oran görülmüştü.
AFP / MUK,JD
